Gözler Washington’da: Türkiye ve ABD, Suriye konusunda nasıl bir iş birliği geliştirdi?

Suriye konusunda en üst seviyeli kapsamlı görüş alışverişinin Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump arasında 5 Mayıs’ta yapılan telefon görüşmesinde ele alındığı biliniyor.

Bu görüşmenin akabinde İrtibat Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada Erdoğan’ın Trump’a Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılması davetinde bulunduğu kamuoyuna duyuruldu.

İki başkanın bu görüşmesinin akabinde Washington’dan gelen haberler Beyaz Saray’ın yaptırımların kaldırılmasına sıcak baktığını gösterdi.

Trump, 13 Mayıs’ta Suudi Arabistan’da yaptığı açıklamayla Suriye’ye yaptırımların kaldırılmasına karar verdiğini, bu süreçte Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile yaptığı görüşmelerin tesirli olduğunu söyledi.

Ancak asıl sürpriz, Trump’ın 14 Mayıs günü bulunduğu Riyad’da Suriye’nin geçiş dönemi Devlet Başkanı Ahmed Şara ile görüşmesi oldu. Trump ve Prens Selman’ın yanı sıra Cumhurbaşkanı Erdoğan da toplantıya telekonferans yoluyla katıldı.

Riyad toplantısından bir gün sonra ise ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile Antalya’da üçlü bir toplantı daha gerçekleştirdiler.

Antalya’daki buluşma, Trump-Şara ortasında yapılan toplantıda ele alınan bahislerin daha ileri götürülmesi ve bu bağlantının ilerlemesi sürecinde Türkiye’nin oynayacağı rolün belirlenmesi açısından değerli oldu.

Washington’da bugün yapılacak toplantının ise belirlenen öncelikli hususlar üzerinde bundan sonraki devirde atılacak adımların ve uygulama takviminin somutlanmasına odaklanacağı kaydedildi.

Hangi alanlar öncelikli?

Türk dışişleri kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran Türkiye ve ABD heyetleri, Suriye siyasetlerindeki önceliklerin üzerinde duracaklar ve bilhassa güvenlik ve istikrarın sağlanması konusunda iş birliği imkanlarını ele alacaklar.

IŞİD ile uğraşın Ankara-Washington çizgisinde yapılan her toplantıda ele alındığı üzere bu görüşmede de gündeme geleceği, bilhassa Türkiye’nin yeni Suriye idaresine bu mevzuda verdiği dayanağın değerlendirileceği kaynakların verdiği bilgiler ortasında yer alıyor.

Bu konu özellikle ABD Başkanı Trump’ın Şara ile yaptığı görüşmede ABD’nin Suriye’den beklentileri ortasında yer alması nedeniyle daha değer kazandı.

Beyaz Saray’dan Trump-Şara görüşmesi sonrasında yapılan açıklamada, Washington’un Şam’dan IŞİD ile uğraş, yabancı teröristlerin ülkeden gönderilmesi ve IŞİD üyelerinin tutulduğu kampların denetimini alması beklentisinde olduğu bildirilmişti.

Üç dışişleri bakanının Antalya toplantısında da bu bahsin detaylı ele alındığı kaydediliyor.

Washington’daki toplantıda da Suriye’deki kamplar konusunda iş birliğinin ele alınacağı Dışişleri kaynaklarınca söz edildi.

Yaklaşık 10 bin IŞİD üyesinin tutulduğu cezaevleri ile bunların yaklaşık 50 bin kadar aile üyelerinin tutulduğu kampları mevcut durumda ana omurgasını Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) denetim ediyor.

SDG, ABD liderliğindeki IŞİD ile uğraş koalisyonu ile paydaşlık yapıyor. Türkiye, YPG’yi “terör örgütü” olarak görüyor.

ABD askerlerinin çekilmesi gündemde mi?

ABD Başkanı Trump’ın Suriye lideri Şara’dan IŞİD kamplarının kontrolünü devralması davetinde bulunması, Ankara’da Amerikan askerlerinin bu ülkeden çekileceğine ait görüşün güçlenmesine neden oldu.

Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Washington’da yapılacak toplantıda “ABD tarafının Suriye’deki askeri birliklerinin konsolidasyonuna ait yürütülen süreç hakkında bilgi vermesi beklentisinde” olduklarını kaydetti.

ABD’nin Suriye’de yaklaşık bin 400 kadar askeri olduğu biliniyor.

Trump’ın Suriye’deki birliklerin çekilmesinden yana olduğu lakin IŞİD ile uğraşın sekteye uğramaması konusunda da hassas olduğu kaydediliyor.

Türkiye, ABD’nin YPG ile iş birliğini sonlandırması ve sonunda bölgeden çekilmesi sürecini kolaylaştırmak hedefiyle Suriye, Ürdün, Irak ve Lübnan ile ortak bir sistem geliştirmeye çalışıyor.

Bu ülkelerin yakında Suriye topraklarında ortak operasyon merkezi kurması beklentiler ortasında.

Suriye’ye uygulanan yaptırımlar ne vakit kalkacak?

Washington’daki görüşmelerde gündeme gelecek öbür değerli bir mevzu, ABD tarafından uygulanan yaptırımların kaldırılması süreci olacak.

İki ülke diplomatlarının yaptırımların kaldırılması süreci ve takvimini ele alacakları kaydediliyor.

Türkiye, uzun müddettir hem ABD hem de Avrupa Birliği ülkelerinden Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını istiyordu.

ABD’nin bu adımı atmasının AB için de bir örnek oluşturacağını belirten Türkiye, iç savaştan çıkan ülkenin yine imarı ve ülkeden kaçan Suriyelilerin geri dönüşü için yaptırımların kaldırılmasının kıymetli bir adım olacağını kaydediyor.

ABD’de yaptırımların kaldırılma sürecine ait Dışişleri ve Hazine bakanlıklarında teknik çalışmaların başlatıldığı Amerikan basınına yansıyan haberler ortasında.

Yaptırımların büsbütün kaldırılması sürecinin uzun sürebileceği, ABD’nin bu ülkeye yatırımların başlayabilmesi için birinci basamakta muafiyetler ilan edebileceği de kaydediliyor.

Ankara’da yapılan değerlendirmelerde de bu sürecin vakit alabileceği fakat Trump’ın iradesini söz etmesinin büyük ehemmiyet taşıdığı kaydediliyor.